جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بحث برانگیزترین مکتب ادبی قرن بیستم سوررئالیسم با تمام تأثیراتی که در ادبیات جهان گذاشت در ادبیات فارسی غریب نبوده است.تجربیات فراحسی عارفان و شطحیات آنان گویی سرچشمه های سوررئالیسمی بوده اند که قرن ها بعد در اروپاظاهرشد.جستجوی عرفان در روح و جان آدمیهمان کنکاش سوررئالیسم در ذهن و ناخودآگاه انسان است که نظریات فروید آن را شدّت می بخشد.عرفا بارعایت آدابی دشواردرمجاهدات با عالم غیب ارتباط برقرار می کردند و تحت تأثیرحالات معنوی بدون دخالت اراده و عقل و معاش انسانی به تجارب روحی می رسیدندو بیانی برزبان می آوردند که قابل مقایسه با بیان و نگارش خودکارسوررئالیسم است.جلوه گاه حقیقت برترحقیقی برای عارف دل و روح است و برای سوررئالیسم عمق ذهن و ناخودآگاه که باید کشف شود. تشابهات بین عرفان و سوررئالیسم ازعوامل نسبتا مشترکی چون علل اجتماعی ،سیاسی،اقتصادی،دینی وفرهنگی سرچشمه می گیرد. حتی در موارد متعددی ابزارهای مورداستفاذه این دودرظاهرتاحدی مشترک یا شبیه به هم اند.نتایج حاصل از سلوک طولانی مدت عرفانی و تلاش های کوتاه و زودگذرسوررئالیستی نیزتامسیری می توانند مسامحتا همگام تلقی شونداماپشت گرمی عرفان به اعتقاد اصیل دینی و عدم چنین اعتقادی در سوررئالیسم غنای عرفان را در برابر سوررئالیسم به رخ می کشد. باوجودتشابهات و روابط نزدیک بین عرفان و سوررئالیسم ورود عرفان در زندگی عملی عرفا پویایی و رشد و تکامل شگفت آوری به آن بخشید که سوررئالیسم به دلیل کنارکشیدن ازصحنه زندگی ازچنین امتیازتضمین کننده ای محروم ماند.

رساله ی اوصاف الاشراف یکی از رساله‌های با اهمیت خواجه نصیر الدین و از طرفی از رساله‌های با اهمیت‌تر در عرفان اسلامی خصوصاً عرفان عملی است. اوصاف الاشراف به روشنی مباحث عرفان و تصوف را به زیبایی و شیوایی و فصاحت بیان کرده است. از ایمان و ثبات شروع شده و توضیح و تفسیر بسیار زیبا و عالمانه‌ای تا مرتبه‌ی فنا فی الله و ذوب شدن در حقیقت وجود حضرت حق داشته است. نگاه زیبای او به این مراتب، جایگاه بسیار والای در عرفان و تصوف بر جای گذاشته است. در این پایان نامه سعی بر آن شده که از نسخه‌های با اصالت و قدیمی برای رسیدن به اصیل‌ترین و نزدیک‌ترین متن و در پی آن هب کلام قطعی خواجه استفاده گردد. این مقابله‌ها نه تمام و کمال بلکه در حد توان جامع‌ترین و کامل‌ترین‌ها را مجموع کرده است.این رساله شامل هشت فصل است:فصل اول شامل مقدمه‌ای از عرفان و سیر و سلوک و تصوف و مباحث عرفان نظری و عرفان عملی بحث شده است.فصل دوم شامل مختصری از تاریخ سیاسی، اجتماعی و مذهبی ایران در قرن پنجم، ششم و اوایل قرن هفتم و فرقه اسماعیلیه بحث شده است.فصل سوم شامل سرگذشت و شرح احوال خواجه نصیر الدین از دوران کودکی، ورود و بعد هم خروج از قلاع اسماعیلیان و مذهب خواجه بحث شده است.فصل چهارم شامل آثار خواجه نصیر الدین است. پنج اثر مهم خواجه مطالبی عنوان شده و نام نسخه‌های دیگر ذکر شده است.فصل پنجم توضیحاتی در مورد رساله‌ی اوصاف الاشراف است.فصل ششم شامل روش تصحیح و معرفی نسخه‌ها است.فصل هفتم شامل متن اصلی رساله اوصاف الاشراف به علاوه نسخه بدل‌هایی که به توصیف بیان شده‌اند و مهم‌ترین و اصلی‌ترین بخش این پایان نامه‌اند.فصل هشتم شامل شرح آیات و احادیث و لغات و دشتواری‌هاو اصطلاحات و مراتب سیر و سلوک عملی است.

حکیم ابومعین ناصرخسرو قبادیانی شاعر، نویسنده، متکلّم، فیلسوف، جهانگر، واعظ و مبلّغ مذهب بود؛ لذا آنچه که می گوید و می نویسد، همان چیزی است که بدان ایمان و اعتقاد دارد. ناصرخسرو از نمایندگان برجسته شعر مذهبی و عرفانی است که چهره دینی و فلسفی خود را در دیوان اشعارش به خوبی نمایان کرده است. از آنجا که او مذهب اسماعیلیه را حق می داند، همه را به آن مذهب فرا می خواند. ناصرخسرو به انبیای الهی همچون موسی و عیسی (ع) در دیوان خود به صراحت اشاره می کند. آنچه در شعر او تازگی دارد، قراردادن این مایه های داستانی در جهت اثبات جهان بینی خاص است. در این پژوهش داستان انبیا در دیوان اشعار ناصرخسرو و برداشت تأویلی او از این مایه های داستانی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش گر در پایان به این نتیجه دست یافته است که هرچند بسیاری از شعرای پارسی زبان از قصص قرآنی در اشعارشان استفاده کرده اند اما ناصرخسرو از این قصص قرآنی جهت تفهیم مفاهیم و مضامین اشعارش سود جسته است، و تلمیحات او برزیبایی کلامش افزوده است.

چکیده ندارد.

«مسأله‌ی شر» که می‌توان آن را یکی از مسائل بسیار مهم و بحث‌انگیز در مباحث کلام جدید و فلسفه دین معاصر دانست، از آنجایی‌که به بنیادی‌ترین اصول ادیان توحیدی – اعم از وجود خداوند و صفات مطلق او مانند قدرت، علم، خیریت و عدالت- حمله می‌برد، متألّهان خداباور را درصدد ارائه‌ی پاسخ برمی‌انگیزد. پژوهش حاضر به تقریر و مقایسه‌ی دیدگاه مایکل پیترسون و شهید مطهری درباره‌ی مسئله‌ی شر اختصاص یافته است. مهم‌ترین پاسخ پیترسون برای رفع مسئله‌ی شر، دادباوری مبتنی بر خیرهای برتر است؛ وی تنها آن دسته از دادباوری‌هایی را که «امکان شر» را برای دستیابی به خیرهای برتر ضروری می‌دانند، قابل پذیرش می‌داند. مهم‌ترین استدلال مطهری، دادباوری مبتنی بر خیرهای برتر می‌باشد؛ وی با تأکید بر اینکه وجود شرور در تحقق خیرهای برتر در جهان مادی ضروری هستند، اذعان می‌نماید که شرور، نقش‌های مثبت زیادی در جهت رشد و تعالی انسان ایجاد می‌نمایند. با مقایسه‌ی دو فیلسوف به این نتیجه می‌رسم که وجوه تشابه آن‌ها در اتخاذ دادباوری مبتنی بر خیرهای برتر، به عنوان پاسخی مناسب و قابل پذیرش در برابر مسئله‌ی شر می‌باشد، وجوه اختلاف‌شان را نیز می‌توان در نحوه‌ی پذیرش دادباوری مزبور دانست؛ بدین شکل که پیترسون دادباوری‌هایی که مدعی هستند «واقعیّت شر» برای دستیابی به «خیرهای برتر خاص» ضروری می‌باشد را محکوم به شکست می‌داند، اما مطهری در تکمیل‌ دادباوری-های خود به ارائه‌ی مصادیقی از شرور دست می‌زند که ضرورتاً به خیرهای برتر خاصی منتهی می‌شوند. ادعای پیترسون معقولانه است، اما به نظر می‌رسد هر دو پاسخ در پیش‌برد بحث خدا و شر در خور توجه و مهم بوده باشند.

یکی از مباحث پر دامنه‌ی فلسفه‌ی دین که در قرن بیستم تحت تأثیر آراء ویتگنشتاین پرورش یافته است، ناواقع‌گرایی است. فیلیپس به عنوان یکی از اصلی‌ترین ایمان‌گرایان ویتگنشتاینی، با پذیرش مبانی فلسفی ویتگنشتاین سعی در بیان ایمان‌گرایی خویش دارد. وی در بیان ایمان‌گرایی خود به عنوان یکی از ناواقع‌گرایی افراطی، به نوعی ناشناختارگرایی در باب گزاره‌های دینی را می‌پذیرد.فیلیپس به عنوان یک پوزیتویست، با پذیرش متن‌گرایی، ایده‌ی بازهای زبانی و نحوه‌ی زندگی، به غیر توصیفی و غیر ارجاعی بودن باورها و گزاره‌های دینی معتقد است. او گزاره‌های دینی را دارای مصداق عینی نمی‌داند. چون ارجاع به واقع را مختصّ گزاره‌های علمی می‌داند. وی با بیان دیدگاه درون‌گرایانه‌ی خود در باب توجیه گزاره‌های دینی، سعی دارد تا با تأکید بر جنبه‌ی عملی دین آن را از انتقادات تجربه‌گرایانه و عقلانی حفظ کند. او با نفی جنبه‌ی نظری و واقعی دین، به نظریه‌ای ناواقع‌گرایانه در باب دین می‌رسد و که این نظریه منجربه نفی مفاهیم متافیزیکی از جمله مفهوم «خدا» می‌شود.وی پس از بیان دیدگاه خود در باب گزاره‌های دینی، به بیان تفسیری جدید از این گزاره‌ها می‌پردازد. تفسیری که با اعتقادات متدینان در تعارض است. انتقادات و اشکالاتی درباب نظریه ناواقع‌گرایانه و ناشناختارگرایانه وی و تفسیر جدید او از مفاهیم و گزاره‌های دینی در قالب چهار عنوان بررسی سازگاری درونی، بررسی سازگاری بیرونی، بررسی سازگاری با واقع، بررسی زبان شناختی بیان شده است.مهمترین نقدها در محورهای چهارگانه فوق‌الذکر عبارتند از: از این‌که تبیین او از اطلاق ذات الوهی با وابسته‌ کردن آن به تعالی درونی و اخلاقی متدینان در تضادّ است. ضمناً روح حاکم بر ایمان‌گرایی وی که به نفی واقعیت الوی منجر می‌شود در تعارض با اصول و نحوه زندگی متدینان در تمام ادیان می‌باشد و لذا ایمان‌گرایی وی عملاً با الحاد تفاوتی ندارد. ضمناً غالب منتقدان فیلیپس اعتقاد دارند: اولاً. درون‌گرایی افراطی وی در خصوص بازیهای زبانی با دیدگاه ویتگنشتاین در تعارض است و ضمناً حدود و تغور بازی زبانی و نحوه‌ی ارتباط آنها با هم در نگاه فیلیپس مبهم و نامبیّن می‌باشد. یکی از نکات مهم دیگر در انتقادات آن است که وی اولاً. در تبیین دین و فاکتورهای مهم دینی مانند خدا، پرستش و دعا دچار مغالطه تحویل‌گرایی شده است و ثانیاً. میان معناداری و صدق و توجیه در گزاره‌های دینی خلظ کرده است

چکیدهعدالت به‌عنوان یکی از نگرانی‌های جامعه انسانی به لحاظ داشتن جایگاه و پیشینه‌ای که در مکاتب سیاسی و ادیان داشته است، همواره موردتوجه بوده و در این مسیر اندیشمندان و متفکران در تعریف عدالت و راه رسیدن به آن به بیان نظرات خود پرداخته‌اند. مسئله‌ای که برای دوستداران دانش در این عرصه پیش می‌آید، شناخت حقیقت عدالت و پذیرش یکی از تعاریف متفاوت آن به‌عنوان جهان‌بینی خود بوده است. افلاطون و مطهری در آثار خود به بیان نظرات خود در مورد عدالت پرداخته‌اند. این پایان‌نامه به تبیین نظرات این دو اندیشمند با این سوال که عدالت در دیدگاه افلاطون و مرتضی مطهری چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارد؛ پرداخته است. در این راستا پایان‌نامه حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و با بهره‌مندی از ابزار کتابخانه ابتدا عدالت در دیدگاه افلاطون و مطهری پرداخته و سپس آن‌ها را به‌صورت منطقی مقایسه کرده است. افلاطون عدالت را به معنای نظم می‌گیرد و این نظم، با توجه به تقسیم‌بندی طبقات اجتماعی از طرف وی طرح می‌گردد؛ یعنی هر طبقه کار اصلی خود را انجام بدهد و در امور دیگری دخالت نکند. در نگاه افلاطون عدالت در اجتماع را فیلسوف-شاه می‌تواند برقرار بکند و ریشه‌ی این عدالت، قوه‌ی عاقله است؛ یعنی توسط عقلانیت است که زمامدار، امور شهر یا همان جامعه را نظم می‌دهد. این در حالی است که مطهری، عدالت را به معنای مساوات در حقوق انسانی در نظر می‌گیرد؛ مسئله‌ای که با نظریه نظم طبقات افلاطون در تقابل هست؛ اگرچه حکومت مورد تعریف مطهری را اگر ولایت‌فقیه بدانیم شباهت‌هایی با نوع حکومت مدینه فاضله افلاطون دارد ولی زمامدار افلاطون از حقوقی فراتر از قانون برخوردار است و این مهم در حالی است که به نظر مطهری، زمامدار، باید نظرات مردم را ارج بگذارد و اگر مردم او را نخواهند او باید از حکومت کناره بگیرد؛ دیگر این‌که منشأ عدالت در دیدگاه افلاطون قوه عاقله هست و اوست که به اجتماع نظم می‌دهد اما مطهری برای عدالت غیر از بحث حقوق انسانی، ریشه‌ای دینی و قرآنی را در نظر می‌گیرد که اینجا نیز نظرات باهم متفاوت‌اند و در آخر مطهری، گسترش عدالت را در زمان ظهور امام عصر در آثارش منعکس کرده است نظری که نمی‌تواند با تفکر افلاطون پیش از میلاد مسیح، یکسان و در یک راستا باشد.کلمات کلیدی: عدالت، اسلام، سیاست، افلاطون، مطهری.

چکیده ندارد.

قرآن تنها سند سالم وحیانی از جانب خداوند در دست بشریت است ، که از گزند حوادث زمینی و آسمانی محفوظ مانده است . از این رو نقد دلایل ادعای وقوع تحریف در آن ، نزد مسلمانان اهمیت ویژه ای دارد ، زیرا این ادعا با حجیت ظواهر قرآن – اعم از لفظ و معانی آن – ارتباط مستقیم پیدا می کند به همین دلیل از قرون اولیه ظهور اسلام تا کنون مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است. علمای متقدم و متاخر تشیع با بررسی دقیق سندی و متنی روایات تحریف که بعضاً در کتب مشهور روایی نیز نقل شده است ،روایات ضعیف السند را طرد و رد نموده اند و روایات صحیح را به معانی مختلف توجیه و تاویل کرده اند تا چهره ی تابناک قرآن کریم را از شبهه تحریف پاک نمایند. در این پژوهش با بررسی لغوی و اصطلاحی و پیشینه شناسی بحث تحریف در متون اسلامی و بررسی و تحلیل کمی و کیفی روایات تحریف و شرح و بسط و تبیین و اثبات نظریه وحی بیانی به کمک روایات و آیات پیرامون آن، به کارکرد این نظریه در فهم و توجیه و تفسیر روایات تحریف پرداختیم و در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که با توجه به نزول وحی بیانی به همراه وحی قرآنی معنای تحریف در این روایات حکایت از تحریف به کاستی در « وحی بیانی قرآن » دارد که به همراه وحی قرآنی بر رسول اکرم (ص) نازل شده است .

دراین رساله به تاثیروحی برادراکات پیامبراسلام نظیر:عقل،خیال وحس اوپرداخته شده.وبراساسمبانی حکمت متعالیه نظیراصالت وجود،حرکت جوهری،اتحادعاقل ومعقول،وحدت نفس ودیگراصول فلسفه متعالیه ثابت شدکه معرفت وحیانی درتمامی مجاری ادراکی پیامبر{ص)موثرمی باشد.